Bitcoin’den Sonrası
Bir arkadaşımıza herhangi bir bankanın mobil uygulaması ile para göndermek için akıllı telefonun ekranında basit birkaç tıklama yapmak yeterli, ardından belirtilen miktar para bizim hesaptan düşüp arkadaşımızın hesabına eklenir. Bu şekilde para transfer etmek çok kolay ancak arka planda oldukça sofistike bankacılık uygulamaları çalışıyor, bizim kimliğimizi doğrulamak, yeterli bakiye olup olmadığının kontrolü, herhangi bir üçkağıt girişimi #fraud olmadığından emin olmak için gerekli kontroller gibi pek çok işlem banka tarafından arka planda yapılıyor. Pekii tüm para transferi alıcı ve gönderici arasında arada banka gibi bir aracı olmadan yapılsa, tüm o güvenlik ve kimlik kontrolleri de banka gibi merkezi bir otorite tarafından değil de yine işlemlerin yapıldığı ağda dağıtık bir şekilde yapılsa?
2008’de Satoshi Nakamoto yayınladığı bir makalede tam da bunu tarif etmiş: Arada banka olmaksızın uç noktalar arasında para transferi. Bugün Bitcoin olarak adlandırılan bu sistem dünya genelinde 71 milyar dolar işlem hacmine ulaştı. Bitcoin’in altında yatan teknoloji olan Blockchain ise para transferinin ötesinde çok daha büyük bir potansiyele sahip.
En basit şekilde Blockchain ve Bitcoin ilişkisini şu şekilde tanımlamak mümkün: İşlem yapmak isteyen taraflar arasında genel bir kayıt defteri #publicledger yaratan, onların Bitcoin’lerini kontrol eden #authenticate ve karşılıklı birbirlerine güvenmelerini #trust sağlayan teknoloji
Uzun vadede Blockchain ile varılmaya çalışılan en önemli hedeflerden birisi onu “Internet of Agreements” #IoA haline getirebilmek. Yani nasıl copyright ve patent yasaları sayesinde kitap ve şarkı gibi entelektüel varlıkların ticareti için yeni yollar yaratıldıysa, Blockchain ile de benzer bir şekilde tamamen yeni bir varlık ve sahiplik yapısı oluşturmak.
Örneğin, kiralamak istediğiniz daire gördünüz, bu daireyi kaybetmeden pazarın geri kalanını kontrol etmek için zamanınız olduğunu ya da araç kiralama şirketi aracılığıyla bir araç kiralamak yerine, mahallenizde bir komşunuzun birkaç saatliğine müsait bir aracı olduğunu ve doğrudan arada bir aracı olmadan direk komşunuzdan o aracı kiralayabileceğinizi düşünün. Blockchain ile bunlar gibi pek çok senaryo mümkün. Envanter kontrolü, sigorta yapılmış mı yapılmamış mı gibi kontroller arada herhangi bir üçüncü parti olmaksızın doğrudan eylemin kendisine entegre bir şekilde yapılabilir.
Digital assets are easy to copy. As a result, it’s hard to know whether to trust a digital certificate of ownership or a transaction record, without verifying its origin. Blockchain provides a mechanism for authenticating each piece of data. Using hashing and time-stamping, each copy of the distributed ledger ensures the validity of the others.
Yapılan her hareketin şeffaf ve herkese açık olması bazen istenmeyen bir durum olabilir, HPE’den Ian Brooks bunu çok güzel ifade etmiş: “eğer regülasyonların olduğu bir sektörde iş yapıyorsanız, yaptığınız şeylerin herkesin gözünün önünde olmasını istemezsiniz”. Geçen sene Commonwealth Bank of Australia özel bir dağıtık kayıt deflerinin #PrivateDistributedLedger nasıl olabileceğini gösteren bir prototip çalışma yapmış, bu sayede karmaşık işlemlerin nasıl basitleştirilebileceğini ve on binlerce çalışma saatine denk işin nasıl otomatik hale getirileceğini göstermişti.
Parayı bir yerden başka bir yere aktarmanın bir maliyeti var, para transferine dokunan her aracıya komisyon ödemek gerekiyor. Dünya çapında bu komisyonların büyüklüğü milyar dolarlar seviyesinde. Blockchain sayesinde tüm bu aracıların devreden çıkıyor olması para transferinin sadece daha basit olarak değil aynı zamanda çok daha ucuz bir şekilde yapılabilmesinin de önünü açıyor.
Sokaktaki her bir arabanın herhangi bir doğrulanmış kullanıcının kullanıma açık olduğunu hayal edelim. Böyle bir dünyada araç kiralamanın çok daha basit ve hesap olacağını tahmin etmek hiç de zor değil. Blockchain bu ve benzeri sınırsız yeni senaryoyu deneyimlememize imkan verecek potansiyele sahip bir teknoloji.
Kaynaklar:
- https://www.commbank.com.au/guidance/newsroom/commonwealth-bank-completes-new-blockchain-enabled-global-trade–201807.html
- https://news.bitcoin.com/satoshi-nakamotos-brilliant-white-paper-turns-9-years-old/
- https://hackernoon.com/surviving-crypto-winter-part-one-mattereum-and-the-internet-of-agreements-19c99453060
- https://community.hpe.com/t5/Behind-the-scenes-Labs/Watch-Ian-Brooks-address-Blockchain-at-Discover-VIDEO/ba-p/6929179#.XMA4S7puKUk
