Salgın bir hastalık olan kolera, hastalığın ilk belirtilerinin görünmesinin üzerinden bir kaç saat sonra ölüme sebep olabilir. 1831 – 1854 yılları arasında on binlerce İngiliz, kolera sebebiyle hayatını kaybetmiştir. O günlerde koleranın kirli hava ile yayıldığına inanılmaktaydı. John Snow ise salgına lağım suyunun su kaynaklarına karışmasının neden olduğuna inanıyordu. Kendisi İngiliz bir doktor olsa da insanları ikna etmesi kolay olmayacaktı. Snow’un veri bilimi çalışması bu hastalıkla ilgili doğru bilinen yanlışları ortaya çıkaracak ve insanlığı kurtaracaktı.
1854 Ağustos ayında Londra yeni bir kolera salgını ile yüzleşecekti. Salgın, 10 gün gibi bir sürede 500’den fazla İngiliz’i hasta edecekti. Snow, belediye ile görüşerek hastalığın yayıldığına inandığı Broad caddesideki su pompasını kapattırmayı başarmıştı. O gece Broad caddesinde kimsenin ölmediği kayda geçtiğinde ise insanlar hastalığın havadan değil sudan yayıldığına inanacaktı.
John Snow, belediye yetkililerini ikna edip aksiyon almalarını sağlayarak insanların hayatlarını kurtarmıştı. Bunu verinin gücü ile yapmayı başarmıştı. Snow, koleranın takibi için bir harita çizmişti. Haritada ölen kişilerin evleri ve kaç kişinin öldüğünü işaretlemişti. Yukarıdaki görselde anlaşılacağı üzere en büyük kayıp Broad caddesinde görülüyordu. Snow, ayrıca haritada su pompalarını da işaretlemişti. Bu harita su pompaları ve kolera ölümleri arasında yüksek bir korelasyon olduğunu ortaya çıkarmıştı.
İlgimi çeken bir detay olarak Robin Wilson isimli bir blogger, Snow’un kolera haritasını dijitalleştirmiş. Kolera ölümleri için noktalar kullanılmış olup o noktadaki ölüm sayısı ile orantılı şekilde çemberin çapı büyütülmüş. Haritanın bu versiyonu su kaynağı – hastalık ilişkisinin keşfini daha kolay anlaşılmasını sağlıyor. Çok basit haliyle kolera ölümlerine gözetimsiz öğrenme uygularsanız, oluşan demetlerin ağırlık merkezlerinin su pompaları ile kesiştiğini görebilirsiniz.
Broad caddesindeki su pompasının kolu kırılarak kullanıma kapatılmıştır.
Toplumların Hafızası Meydanlar
Sunay Akın, meydanlar toplumların hafızasıdır der. Bugün yeni adıyla Broadwick caddesinde o gün olduğu yer olarak düşünülen noktada John Snow Pub manzaralı sembolik bir su pompası yer almaktadır. Dikkat ederseniz bu pompanın da basma kolu kırıktır.
Pompanın bulunduğu sokağın karşısında bulunan John Snow Pub’ın duvarında Snow’un portresine yer verilmiş.
Pub içersinde de Snow’un veri bilimi ile kazandığı zafer tarihe not olarak düşülmüş.
Bu tarihi örnek bize sahip olduğumuz veri kadar güçlü olduğumuzu göstermektedir. Broad caddesini veri bilimi çalışmalarının başlama noktası olarak kabul ederek Londra ziyaretinizde Broad caddesine uğrayarak su pompasını ve John Snow Pub’ı ziyaret edebilirsiniz.
Bu yazı, Yazılımcının Seyir Defteri blog’undaki How Data Science Once Saved The World yazısından Türkçe’ye çevrilmiştir.