Finansal sistem, fon arzı ve fon talebi yapanların, fon akışı sağlayan araçların ve bu akışı düzenleyen kuralların bütünü olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla finansal aracılık bu sistemin temel bileşenidir ve finansal aracı kurumlar bahse konu fon alışverişinin gerçekleşmesini sağlayan kuruluşlardır. Hem satıcı hem de alıcı açısından bu alışverişin hızlı, kolay ve güvenli şekilde gerçekleşmesi asıl beklentidir.
Finansal aracı kurumlar;
- Bankalar
- Bireysel emeklilik fonları
- Faktoring ve forfaiting şirketleri
- Finansal kiralama (leasing) şirketleri
- Finansman şirketleri
- İpotekli konut finansmanı (mortgage) şirketleri
- Kaldıraçlı işlem aracı şirketleri
- Menkul kıymet ve yatırım şirketleri
- Portföy yönetim şirketleri
- Serbest (hedge) fonlar
- Sigorta şirketleri
- Takas ve saklama kuruluşları
- Tüketici finansman şirketleri
- Varlık yönetim şirketleri
- Yatırım fonları
olarak listelenebilir.
Bu kurumlara etki eden çevrede en önemli bileşen regülatif kurumlardır. Her ülkede değişen regülatif kurumlar ve düzenlemeler bu piyasanın uluslararası kurullara ek olarak, ulusal kimliklere bürünmesini de sağlamaktadır. Dolayısıyla ele alınacak çerçeve hem ulusal hem de uluslararası olarak değerlendirilmelidir.
Rekabetin çok şiddetli olduğu finansal aracılık piyasasında, üstünlük sağlamak için yukarıda bahsedilen hız, kolaylık ve güvenlik gereksinimleri, rekabetin stratejisinin temel türleri olan maliyet ve farklılaşma ekseninde değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme her kurum tipi için farklı olsa da dünya çapında trend, teknolojiyi efektif kullanarak rekabette öne geçmektir. Teknoloji finansal aracı kurumlar tarafından hem maliyetleri düşürme hem de farklılaşma alanında kullanılmaktadır.
Sesli yanıt sistemleri ve yönlendirmeler, çağrı merkezi teknolojileri, yapay zeka temelli karar destek sistemleri gibi geliştirmeler ile operasyonel maliyetleri düşürmek bir yana, müşteriye daha fazla hissettirilen farklılaşma finansal aracıların asıl odağı olmaktadır. Farklılaşma, müşterilere daha fazla hissettirilirken, finansal aracı kurumların rekabette öne geçmesinde de en önemli etmen olmaktadır.
Örneğin finansal aracı kurumlar tarafından birkaç yıl öncesine kadar veri toplamak, toplanan bu veriyi analiz etmek ve anlamlandırmak uzun ve zor süreçlerken, gelişen teknoloji ile birlikte artık veriler çok kısa sürelerde toplanarak analiz edilebilmektedir. Rekabetin yeterince çetin olduğu bu piyasada, bu hızın gerektirdiği çevikliğe de sahip olmak kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Birçok finansal aracı kurum, çeşitli sebeplerde hantal kalabilmekte, dolayısıyla bu çevikliği yakalayamamakta ve alternatif çözümler aramaktadır. Oysa bu çeviklik stratejik gereklilik olduğundan finansal aracılar stratejik iş birlikleri, yapısal değişiklikler gibi alternatif yollara yönelebilmekte veya ürün bazlı farklılaşma yolları aramaya devam etmektedirler. Bu arayış zaman zaman maliyetli teknoloji yatırımları ihtiyacını doğurduğundan bu yatırımların gerekli değeri yarattığından emin olunmalıdır.
Teknoloji temelli farklılaşma stratejisi izleyecek tüm işletmeler yol haritalarını doğru belirlemeli ve her adımlarını planlamalıdırlar. Doğru strateji ve planlı adımlarla teknolojinin yarattığı fırsatları daha etkin kullanmak finansal aracı kurumlar için teknoloji temelli farklılaşmayı da beraberinde getirecektir.
