- Nedir Bu Teknolojinin Gerçeklikle Takıntısı
Bilgisayar dünyasının doğuşu sonrası Bell ve MIT laboratuvarlarındaki bilim adamları kartlı sistemlerden çok çekmiş olacaklar ki, makine insan etkileşimi için UI yani Arayüz arayışları ortaya çıktı. ilki sketchpad olmak üzere ve sonrasında DOS, Linux, Shell vs… derken XeroX Star, Windows, MacOS, çeşitli Linux arayüzleri… yayınlandı. Yine de bunlar yeterli olmadı.
Özellikle Windows platformunu ve verilen isimleri de düşünürsek kullanıcıya sanal ofis ya da sanal dünya yaratma çabaları alternatif gerçeklik teknolojilerini tetikledi. Günümüzde gerçekliği arttırmak adına bir çok çaba ve yaklaşım var. Bu teknolojilere bir göz atalım.
Augmented Reality (“AR” Artırılmış Gerçeklik)
Genel anlamda kamera yordamı ile görüntülenen/kaydedilen gerçek bir görüntü veya ses akışına dijital ortamda yapay olarak oluşturulmuş modelin/nesnenin giydirilmesi ile elde edilen gerçekliktir. Algıladığımız fiziksel dünya algısının zenginleştirilmiş hali olarak düşünülebilir.
En belirgin örnekleri olarak Snapchat filtreleri, pokemon-go oyunu ya da lazar uygulaması gösterilebilir (Bu noktada Bilisim.io yazarları tarafından geliştirilen www.arsuite.com adresine de bakılabilir.)
- Reklam, Oyun, Sinema, pazarlama, Turizm gibi bir çok alanda kullanılabilecek bir teknoloji olarak değerlendirmekte fayda var. 2022 yılında 206 milyar dolarlık bir pazara sahip olacağı hesaplanmaktadır.
Augmented Virtuality (“AV” Artırılmış Sanallık)
AR ile aynı mantık olmakla beraber, ortam ile giydirilen nesnede farklılaşır, Ortam sanal olarak yaratılırken giydirilen gerçek nesne olarak değişmektedir.
Virtual Reality (“VR” Sanal Gerçeklik)
Kaydedilmiş ya da yapay olarak oluşturulmuş sanal ortamda kullanıcıya kontrollü bir yapay gerçeklik deneyimi yaşatma teknolojisidir. Başka bir ifade ile gerçek (fiziksel) ya da suni(sanal) bir dünyayı teknoloji yardımı ile deneyimlemek/gözlemlemek diyebiliriz.
Yaratılan deneyim yine sadece görsel olmak zorunda olmadığı gibi, VR ortam düşünce olarak 5 duyuya mükemmel hitap edecek şekilde tasarlanıyor. Ancak tabi ki bu mükemmele ulaşmanın çoğu zaman hayal olabileceğini kabul etmek gerekir.
- Şimdilik kullanım alanları yaygın olarak oyun ve eğlence sektörü olsa da eğitimden tamirata kadar birçok alanda enterprise ürünler yayınlanmaktadır.
Mixed Reality (“MR” Karıştırılmış Gerçeklik)
Temel Olarak AR ve VR ortamlarının birleşimi olarak değerlendirilebilir. Aslında AR içinde hem sanal hem gerçek nesnelerinin bir arada olduğu düşünülebilir. Bu noktada banıca çok büyük bir ayrım yok gibi görünse de ayrışma ya da yakınlaşmanın nasıl iç içe girdiğini 1994 yılında aşağıdaki gibi tanımlanmış bir diyagram ile daha net ifade edebiliriz.
Bu noktada belirtmekte de fayda var ki; orta nokta ideal karışım ve 2 ortam nesnelerinin karşılıklı etkileşimde olduğu durumdur. Genel ifade 1994’te miligram makalesine göre tanımı şekillenmiştir.
Ancak Gündelik hayattan düşünecek olursak PS4, Wii, Kinect oyunları kullanım alanlarını az çok kafamızda şekillendirecektir.
Extended Reality (“XR” Genişletilmiş Gerçeklik)
Bilinen tüm gerçeklik ortamlarının birleşimidir, ilaveten insan makina etkileşiminin içerir. Kapsamı nedeniyle bir çatı ya da şemsiye olarak düşünülebilir.
Genİşletİlmİş gerçeklikle birlikte Gerçeklik sürecinide bükersek, yukarıdaki tarzda bir gösterim bana anlamlı geldi, Bunuda özellikle paylaşmak istedim.
Yaklaşımlara Özgü Cihazlarda şu şekilde değerlendirilebilir.
|
AR |
VR |
MR |
XR |
|
Telefon/Tablet |
Cardboard |
WMR Başlıklar |
Giyilebilir sensörler |
|
PC |
VR Başlıklar |
|
Hareket algılayıcılar |
|
Kamera destekli Mutimedia |
HTC Vive |
|
|
|
CastAR |
Oculus Rift |
|
|
|
GPS araçları |
|
|
|
Özet
VR, insanları yapay olarak oluşturulmuş/modellenmiş sanal bir ortama taşır.
AR, yapay olarak oluşturulmuş modeli/nesneyi kişinin gerçekliğine taşır ancak etkileşimi sınırlıdır.
AV, gerçek bir nesneyi sanal ortama taşır ve kişiye bu deneyimi sunar.
MR, oluşturulan sanal gerçeklikle Kişinin gerçekliğini birleştirir ve her 2 ortamın birbiri ile etkileşimine imkan sunar.
XR, tüm özellikleri barındıran ve ilaveten insan makina etkileşimini destekleyen bir ortam sağlar, ideal en üst seviye genişletilmiş deneyimi yaşatır.